CISG (Công ước Liên Hợp Quốc về Hợp đồng Mua bán Hàng hóa Quốc tế) là công ước điều chỉnh các hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế. Theo đó, công ước này quy định các nghĩa vụ của người bán trong hợp đồng mua bán hàng hóa.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về các nghĩa vụ này, giúp người bán hiểu rõ trách nhiệm của mình khi tham gia vào giao dịch quốc tế, từ đó bảo vệ quyền lợi của cả hai bên.
Nghĩa vụ giao hàng
Một trong những nghĩa vụ cơ bản của người bán theo CISG là phải giao hàng hóa đúng theo các điều kiện đã được thỏa thuận trong hợp đồng. Nghĩa vụ này bao gồm việc giao đúng số lượng, chất lượng và loại hàng hóa đã được xác định trong hợp đồng. Đồng thời, người bán cũng phải giao hàng hóa đúng thời gian và địa điểm đã được thỏa thuận hoặc được quy định theo các điều khoản của CISG.
Các yếu tố trong nghĩa vụ giao hàng:
- Số lượng và chất lượng: Người bán phải giao đúng số lượng hàng hóa và bảo đảm chất lượng phù hợp với các yêu cầu đã thỏa thuận trong hợp đồng. Nếu không có sự thỏa thuận rõ ràng, CISG sẽ áp dụng các quy tắc chung về tiêu chuẩn chất lượng.
- Thời gian giao hàng: Thời gian giao hàng phải được xác định rõ ràng trong hợp đồng. Nếu không có quy định, người bán phải giao hàng trong thời gian hợp lý, tùy thuộc vào tính chất của giao dịch.
- Địa điểm giao hàng: Người bán phải giao hàng hóa tại địa điểm mà các bên đã thỏa thuận trong hợp đồng. Nếu không có thỏa thuận cụ thể, CISG sẽ áp dụng quy định giao hàng tại trụ sở của người bán.

Nghĩa vụ chuyển quyền sở hữu và quyền kiểm soát hàng hóa
Bên cạnh việc giao hàng, người bán còn có nghĩa vụ chuyển quyền sở hữu và quyền kiểm soát hàng hóa cho người mua. Điều này có nghĩa là người bán phải đảm bảo rằng hàng hóa đã được chuyển quyền sở hữu một cách hợp pháp, không có tranh chấp về quyền sở hữu.
Quá trình chuyển quyền sở hữu:
- Chuyển quyền sở hữu: Người bán phải bảo đảm rằng quyền sở hữu của hàng hóa sẽ được chuyển cho người mua khi giao hàng. Việc chuyển nhượng quyền sở hữu có thể được thực hiện theo các quy định của pháp luật quốc gia liên quan hoặc theo các quy định của CISG nếu không có thỏa thuận khác.
- Chuyển quyền kiểm soát: Người bán cũng phải chuyển quyền kiểm soát đối với hàng hóa, cho phép người mua có quyền sử dụng hoặc bán hàng hóa đó sau khi nhận được.
Nghĩa vụ bảo đảm hàng hóa không có khiếm khuyết
Một nghĩa vụ quan trọng khác của người bán là bảo đảm rằng hàng hóa không có khiếm khuyết. Người bán phải đảm bảo rằng hàng hóa đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng đã thỏa thuận trong hợp đồng và không có lỗi, hỏng hóc hay khuyết tật nào ảnh hưởng đến giá trị của hàng hóa.
Các khía cạnh của nghĩa vụ bảo đảm hàng hóa:
- Khả năng sử dụng: Hàng hóa phải có khả năng sử dụng phù hợp với mục đích đã được thỏa thuận trong hợp đồng. Nếu không có thỏa thuận rõ ràng về mục đích sử dụng, hàng hóa phải đáp ứng các mục đích sử dụng thông thường của nó.
- Chất lượng và tính đồng nhất: Người bán phải bảo đảm rằng hàng hóa có chất lượng ổn định và đồng nhất, không có các khuyết tật ẩn mà người mua không thể phát hiện được trong quá trình kiểm tra thông thường.

Nghĩa vụ cung cấp tài liệu liên quan đến hàng hóa
Theo CISG, người bán còn có nghĩa vụ cung cấp các tài liệu liên quan đến hàng hóa khi yêu cầu của người mua. Đây có thể là các chứng từ, giấy phép, hoặc các tài liệu pháp lý khác cần thiết để hoàn tất giao dịch hoặc để hàng hóa có thể được sử dụng một cách hợp pháp tại quốc gia của người mua.
Ví dụ về tài liệu liên quan:
- Chứng từ xuất khẩu: Trong một giao dịch quốc tế, người bán có thể phải cung cấp các chứng từ liên quan đến việc xuất khẩu hàng hóa, như chứng từ vận chuyển hoặc giấy phép xuất khẩu.
- Giấy tờ liên quan đến sở hữu: Nếu hàng hóa là tài sản đặc biệt, người bán có thể cần cung cấp các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hợp pháp của mình.
Nghĩa vụ thông báo khi có sự thay đổi về hàng hóa
CISG yêu cầu người bán phải thông báo cho người mua nếu có bất kỳ sự thay đổi nào liên quan đến hàng hóa sau khi hợp đồng đã được ký kết, đặc biệt là nếu hàng hóa không thể được giao đúng như thỏa thuận ban đầu. Điều này giúp người mua có thể đưa ra quyết định kịp thời về việc liệu có muốn tiếp tục hợp đồng hay không.
Trường hợp thông báo thay đổi:
- Sự thay đổi về chất lượng: Nếu hàng hóa bị thay đổi về chất lượng, người bán phải thông báo ngay cho người mua về sự thay đổi này.
- Sự thay đổi về số lượng hoặc thời gian giao hàng: Nếu người bán không thể giao đủ số lượng hoặc đúng thời gian đã thỏa thuận, họ phải thông báo cho người mua để hai bên có thể thương lượng lại.
Nghĩa vụ chịu trách nhiệm khi có vi phạm hợp đồng
Khi người bán không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của mình theo hợp đồng, họ sẽ phải chịu trách nhiệm về việc vi phạm hợp đồng. Theo CISG, người bán có thể phải bồi thường cho người mua nếu không thực hiện đúng các nghĩa vụ của mình, bao gồm việc không giao hàng đúng hạn, giao hàng không đúng chất lượng, hoặc vi phạm các thỏa thuận khác trong hợp đồng.
Các hình thức bồi thường:
- Bồi thường thiệt hại: Nếu người bán không thực hiện đúng nghĩa vụ, họ có thể phải bồi thường cho người mua các thiệt hại phát sinh từ việc không thực hiện hợp đồng đúng hạn.
- Khôi phục giao dịch: Nếu người bán không thể giao hàng đúng thời gian, người mua có thể yêu cầu khôi phục giao dịch và yêu cầu bồi thường các chi phí phát sinh.

Kết luận
Những nghĩa vụ của người bán theo CISG rất đa dạng và bao gồm nhiều khía cạnh quan trọng trong giao dịch mua bán hàng hóa quốc tế. Việc hiểu rõ các nghĩa vụ này giúp người bán tránh được các rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi của mình khi tham gia vào các giao dịch quốc tế.
Người bán cần phải luôn đảm bảo giao hàng đúng chất lượng, số lượng, và thời gian, đồng thời thực hiện các nghĩa vụ khác để bảo vệ quyền lợi của cả hai bên trong hợp đồng.