Trong thương mại quốc tế, việc hiểu rõ các quy định và điều kiện giao dịch là vô cùng quan trọng. Hai khái niệm nổi bật trong các hợp đồng quốc tế là CISG và Incoterms. Mặc dù cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong các giao dịch mua bán quốc tế, chúng lại có những khác biệt rõ rệt về phạm vi và mục đích sử dụng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu rõ sự khác nhau giữa CISG và Incoterms.
1. CISG là gì?
CISG (Viên mãn Quốc tế về Hợp đồng Mua bán Hàng hóa) là một hiệp định quốc tế được Liên Hợp Quốc thông qua vào năm 1980, nhằm mục đích thống nhất các quy tắc điều chỉnh hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế.
Hiệp định này cung cấp một bộ quy tắc chuẩn mực giúp các bên tham gia giao dịch quốc tế có thể thực hiện các hợp đồng mua bán mà không cần phải dựa vào các luật pháp quốc gia riêng biệt. CISG áp dụng cho hợp đồng mua bán hàng hóa giữa các quốc gia mà các bên tham gia không có các thỏa thuận khác.
CISG bao gồm các quy định về:
- Quyền và nghĩa vụ của người mua và người bán trong hợp đồng.
- Cách thức thực hiện hợp đồng, bao gồm việc giao hàng, thanh toán và kiểm tra hàng hóa.
- Cách thức giải quyết tranh chấp và vi phạm hợp đồng.
Vì là một hiệp định quốc tế, CISG được nhiều quốc gia tham gia và áp dụng, đặc biệt là các quốc gia có nền kinh tế mạnh như Mỹ, Đức, và Trung Quốc. Tuy nhiên, CISG không áp dụng cho mọi loại hợp đồng và không điều chỉnh các vấn đề như hợp đồng cung cấp dịch vụ, quyền sở hữu trí tuệ, hoặc hợp đồng cho thuê.
2. Incoterms là gì?
Incoterms (International Commercial Terms) là bộ quy tắc quốc tế do Phòng Thương mại Quốc tế (ICC) phát hành, quy định các điều kiện giao hàng trong các hợp đồng thương mại quốc tế. Bộ quy tắc này được cập nhật thường xuyên, với phiên bản mới nhất là Incoterms 2020, nhằm mục đích làm rõ trách nhiệm của người bán và người mua trong quá trình vận chuyển hàng hóa.
Các điều khoản trong Incoterms quy định rõ ràng các trách nhiệm như:
- Ai sẽ chịu chi phí vận chuyển.
- Ai sẽ chịu rủi ro trong quá trình vận chuyển.
- Ai có nghĩa vụ thực hiện thủ tục hải quan.
Incoterms không can thiệp vào nội dung hợp đồng mua bán hàng hóa mà chỉ tập trung vào các điều kiện giao nhận, phân chia trách nhiệm và chi phí trong quá trình vận chuyển hàng hóa quốc tế. Một số điều khoản Incoterms phổ biến bao gồm EXW (Ex Works), FOB (Free On Board), CIF (Cost, Insurance and Freight), và DDP (Delivered Duty Paid).
3. Sự khác nhau giữa CISG và Incoterms
Mặc dù cả CISG và Incoterms đều liên quan đến giao dịch quốc tế, nhưng chúng có sự khác biệt lớn về phạm vi và mục đích.
a. Phạm vi điều chỉnh:
CISG điều chỉnh toàn bộ hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, bao gồm việc thỏa thuận về giá cả, giao hàng, chất lượng hàng hóa, và các quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan. Mục tiêu của CISG là đảm bảo rằng các giao dịch mua bán hàng hóa quốc tế sẽ được thực hiện một cách công bằng và có tính toàn cầu.
Incoterms, ngược lại, chỉ tập trung vào các điều kiện giao hàng và trách nhiệm của các bên trong việc vận chuyển hàng hóa. Incoterms không can thiệp vào nội dung hợp đồng mua bán mà chỉ giải quyết các vấn đề liên quan đến giao nhận và vận chuyển.
b. Ứng dụng và tính bắt buộc:
CISG có tính chất bắt buộc đối với các quốc gia đã ký kết và phê chuẩn hiệp định. Các quốc gia tham gia CISG phải tuân thủ các quy định của nó, trừ khi các bên trong hợp đồng có thỏa thuận khác.
Incoterms là một bộ quy tắc do ICC đưa ra và được các bên tự nguyện áp dụng. Các điều khoản của Incoterms không mang tính bắt buộc mà chỉ được áp dụng khi các bên thỏa thuận trong hợp đồng.
c. Mối quan hệ giữa các bên:
CISG chi phối toàn bộ hợp đồng mua bán, từ việc đàm phán hợp đồng cho đến khi hợp đồng được thực hiện hoàn toàn. Incoterms chỉ liên quan đến một phần cụ thể của hợp đồng, chủ yếu là các điều kiện về vận chuyển và giao nhận hàng hóa.
d. Các vấn đề giải quyết tranh chấp:
CISG cung cấp các quy định rõ ràng về việc giải quyết tranh chấp giữa các bên trong hợp đồng, bao gồm các phương thức giải quyết tranh chấp như hòa giải, trọng tài hoặc tòa án.
Incoterms không đề cập đến việc giải quyết tranh chấp mà chỉ tập trung vào các vấn đề giao nhận và vận chuyển hàng hóa.
4. Khi nào nên áp dụng CISG và Incoterms?
Việc lựa chọn áp dụng CISG hay Incoterms phụ thuộc vào mục đích và nội dung của hợp đồng mua bán quốc tế. Nếu bạn đang tham gia vào một giao dịch mua bán hàng hóa quốc tế và muốn có các quy định toàn diện về quyền lợi và nghĩa vụ của các bên, thì CISG là lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ cần xác định các điều kiện về vận chuyển và giao nhận hàng hóa, thì Incoterms là lựa chọn hợp lý.
Một ví dụ thực tế là khi bạn mua hàng từ một nhà cung cấp quốc tế, bạn có thể sử dụng Incoterms để xác định ai sẽ chịu chi phí vận chuyển, ai sẽ chịu rủi ro khi hàng hóa được giao. Tuy nhiên, nếu có tranh chấp về chất lượng hàng hóa hay thời gian giao hàng, CISG sẽ là cơ sở pháp lý giải quyết vấn đề đó.
Kết luận
Cả CISG và Incoterms đều là công cụ quan trọng trong giao dịch thương mại quốc tế, nhưng chúng phục vụ các mục đích khác nhau. Trong khi CISG cung cấp một bộ quy tắc toàn diện về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, Incoterms lại tập trung vào các điều kiện giao nhận và vận chuyển hàng hóa.
Việc hiểu rõ sự khác biệt này sẽ giúp các bên tham gia giao dịch quốc tế chọn lựa và áp dụng đúng các quy tắc phù hợp với nhu cầu và mục đích của mình.
